De Tsjechische kerstkarper - Column over Tsjechië
De heuvels zijn bedekt met een dikke laag sneeuw. Ik kijk vanaf de achterbank naar het witte, bijna lichtgevende, landschap. Het is eind december 1998 en ik ga voor het eerst op bezoek bij mijn schoonouders. Ze hebben Petra en mij in Praag opgepikt en een uur later rijden we het plein van Kadan op. Ik zie gekleurde huizen met bogen, een imposante spierwitte toren en een tien meter hoge kerstboom met gekleurde lichtjes. Een perfect decor voor mijn eerste Tsjechische kerst.
Mijn schoonouders wonen op loopafstand van het plein, in een middeleeuws huis. De tuin grenst aan de stadsmuur en beneden stroomt het water van rivier de Ohre langzaam voorbij. Het huis is enorm en is voor kinderen ideaal om urenlang verstoppertje te spelen. Toch zitten we met z’n allen in het knusse keukentje. Vooral in de kersttijd is dat de plek waar alles zich afspeelt. Op het aanrecht staan enorme schalen met honderden zelfgebakken koekjes. We zijn nog maar net binnen en ik zit al voor een groot dampend bord met aardappelpuree, zuurkool en twee enorme stukken vlees. De lunch. Wel iets anders dan een boterhammetje met kaas. Melk is hier ook niet gebruikelijk. Mijn schoonvader drukt mij ongevraagd een halve liter bier in de handen. Na zdravi!
Proost!
Na nog zo’n ‘biertje’, is het tijd om het toilet op te zoeken. Nadat ik de deur achter mij heb dichtgedaan, hoor ik geplons. Verschikt kijk ik waar het vandaan komt. De badkuip! Ik buig me voorover en kijk in twee glazige ogen van een gigantische karper. Het lijkt alsof hij me een knipoog geeft. Even denk ik nog dat het door het bier bij de lunch komt, maar nee, hij zwemt er echt. Ik vraag me af wat dat te betekenen heeft, zo’n vis in het bad.
‘Die karper? Die gaan we op kerstavond opeten’, zegt Petra nonchalant. Tijdens een wandeling door het centrum merk ik dat wij niet de enigen zijn die karper op het kerstmenu hebben. Overal zie ik zwarte kuipen vol karpers. Je kunt ze levend meenemen, maar de verkoper kan ze ook met een knuppeltje doodslaan en hem vervolgens villen.
De schubben beschikken over mysterieuze krachten. Als je een schub van een karper laat drogen en vervolgens in je portemonnee doet, heb je een jaar lang geen geldzorgen.
Het is kerstavond. De hele familie zit bij mijn schoonouders in de keuken. Ook mijn neefje en nichtje zijn er. Zij wachten vol spanning op Jezisek, kindje Jezus, die er op kerstavond voor zorgt dat er onder elke Tsjechische kerstboom cadeautjes belanden. Dat gebeurt traditioneel als iedereen klaar is met het kerstdiner dat bestaat uit karperfilet en aardappelsalade. Op 24 december mag er namelijk de hele dag geen vlees worden gegeten. Een flinke opgave voor de Tsjechen, die als echte carnivoren bekendstaan. Maar als je echt geen vlees eet, word je beloond: ’s avonds na het kerstdiner zie je dan de afbeelding van een gouden varken aan de hemel.
De aardappelsalade kost me geen enkele moeite, maar die karper krijg ik maar met moeite weg. Niet vanwege mijn overgevoelige natuur, maar vanwege de graten. Met chirurgische precisie ontleed ik elk stukje vis. Daarmee maak ik mij allesbehalve populair bij mijn neefje en nichtje. Die willen namelijk maar één ding: cadeautjes uitpakken.
Nadat ik de laatste hap in mijn mond heb gedaan, wordt mijn bord weggegrist. Ik zie dat er een muntje van 50 kroon onder ligt. Het is de bedoeling dat ik die net als de gedroogde schub van de karper in mijn portemonnee stop. Niet alleen zijn de geldzorgen dan voorbij, maar dankzij het geluksmuntje zal ik het komende jaar bovendien veel rijkdom vergaren. Lang tijd om over mijn toekomstige rijkdom te fantaseren, is er niet. We gaan naar boven om door de ramen naar de donkere hemel te kijken. Ik zoek en tuur, maar helaas. Geen gouden varken.
Tingeling! Het geluid van het belletje werkt als een soort startschot. Mijn neefje en nichtje rennen naar de kerstboom, verzamelen zo snel mogelijk hun cadeautjes en pakken die nog sneller uit. Snippers kerstpapier dwarrelen als sneeuw door de woonkamer. Ondertussen dwarrelen buiten echte sneeuwvlokken naar beneden. Het lijkt de slotscène van een kerstfilm. Vlak voor de aftiteling zwenkt de camera naar de hemel waar, tussen de sneeuwvlokken door, heel duidelijk de gouden contouren van een varken te zien zijn.
Klik hier voor ons woningaanbod
van 5 huizen en appartementen
te koop in Tsjechië
